انکیلوز دندان یا فک جوش بودن دندان:

انکیلوز دندان یک اختلال نادر است که در اثر جوش خوردن دندان به استخوان فک ایجاد می شود و مانع رشد کامل دندان یا درمان ارتودنسی می شود. تشخیص به موقع این عارضه برای پیشگیری از بروز اختلالات فک و صورت و بروز مال اکلوژن اهمیت دارد.

انکیلوز دندان چطور ایجاد می شود؟

در این عارضه، رباط پریودنتال توسط یک پل استخوانی از بین رفته و ریشه دندان به استخوان آلوئولار متصل می شود. در اطراف ریشه دندان نوعی بافت لثه قرار دارد که به آن رباط پریودنتال گفته می شود. این رباط از یک طرف به ریشه دندان و از طرف دیگر به استخوان متصل است. این اتصال باعث می شود که دندان در جای خود ثابت بماند. بنابراین استخوان فک و دندان هیچ گونه اتصالی به هم ندارند و از طریق این رباط به هم متصل شده اند.

زمانی که دندان انکیلوز می شود، پلی از مواد استخوان به نام سمنتوم بین ریشه و استخوان فک ایجاد می شود. در نتیجه، دندان به فک متصل می شود و نمی تواند از لثه بیرون بزند.

انکیلوز دندان می تواند هم در دندان های شیری و هم دائمی رخ دهد و می تواند در هر مرحله ای از رشد دندان رخ دهد. در صورتی که این عرضه در طول رشد دندان رخ دهد، فک جوش بودن دندان مانع از بیرون زدن کامل آن از لثه می شود. اگر دندان انکیلوز شده دندان شیری باشد، دندان دائمی در زیر آن باقی می ماند و نمی تواند از لثه بیرون بزند. در نتیجه، دندان دائمی نهفته خواهد شد. هر تعداد از دندان می توانند دچار این عارضه شوند.

پس از رشد دندان، فک جوش بودن می تواند هرگونه تغییر و حرکت دندان را مختل کند. در این حالت، دندان های مجاور و استخوان آلوئولار در کودک در حال رشد، الگوی طبیعی رشد خود را ادامه می دهند؛ در حالی که دندان فک جوش در لثه باقی می ماند. در نتیجه، ممکن است دندان ها دچار در هم ریختگی گردند.

این اختلال ممکن است منجر به از دست رفتن دندان های مولر به علت پوسیدگی و بیماری پریودنتال شود و در تغییر شکل اسکلت صورت (کاهش ارتفاع فک پایین) نقش دارد.

چه کسانی دچار انکیلوز دندان می شوند؟ (توزیع سن و جنسیت)

• انکیلوز دندان یک اختلال مادرزادی نادر با شیوع ناشناخته است.
• هر دو جنسیت مرد و زن ممکن است دچار این عارضه شوند.
• در سراسر جهان، افراد از همه گروه های نژادی و قومی ممکن است دچار آن شوند.

ریسک فاکتورهای انکیلوز دندان چیست؟ (عوامل پیش بینی کننده)

• سابقه خانوادگی می تواند در ابتلا به آن موثر باشد، چراکه ارثی است.
• عوامل دیگری نیز ممکن است باعث ابتلا به این عارضه شوند که عبارتند از تروما به دندان، عفونت و التهاب

لازم به ذکر است که داشتن یک ریسک فاکتور به این معنی نیست که فرد حتما دچار آن خواهد شد. یک عامل خطر، احتمال شانس ابتلا به بیماری را در مقایسه با یک فرد بدون عوامل خطر افزایش می دهد. برخی از عوامل خطر مهمتر از دیگری هستند.

همچنین عدم داشتن یک ریسک فاکتور، به این معنا نیست که فرد هرگز دچار عارضه نخواهد شد. در مورد بهداشت دهان و دندان خود همواره با دندانپزشک مشورت کنید.

انکیلوز دندان چگونه تشخیص داده می شود؟

معاینه بالینی و رادیوگرافی روش های تشخیصی اصلی این عارضه هستند. دندان ها در حالت طبیعی باید با یکدیگر هم تراز باشند. در نتیجه، اگر یک دندان کوتاه تر از دیگران باشد، در لثه فرو رفته باشد، یا اصلا بیرون نزده باشد، احتمال انکیلوز وجود دارد.

یکی از دیگر روش های تشخیص انکیلوز استفاده از آیینه فلزی است. از آنجا که دندان به استخوان فک چسبیده است، زمانی که با آیینه به آن ضربه وارد شود، صدایی تیز با فرکانس پایین تر تولید می شود. مقایسه صدای دندان انکیلوز شده با دندان های مجاور می تواند احتمال عارضه را مشخص سازد.

بسیاری از بیماری های دهان و دندان ممکن است علاوم و نشانه های مشابهی داشته باشند. برای حذف این بیماری ها، لازم است که آزمایشات بیشتری انجام گیرد تا تشخیص قطعی حاصل شود.

عوارض احتمالی انکیلوز دندان چیست؟

عوارض ابتلا به این عارضه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تغییر شکل دهان
• مسائل زیبایی

عوارض ممکن است با یا بدون درمان رخ دهد، و در برخی موارد، عوارض در اثر درمان ایجاد می شوند.

انکیلوز دندان ها چگونه درمان می شود؟

در صورت ابتلا به این عارضه، از روش های زیر استفاده می شود:

• حذف دندان انکیلوز شده برای اطمینان از رشد صحیح دندان دائمی
• جراحی دندان برای بیرون کشیدن، و جایگذاری دندان در حال رشد

کشیدن دندان برای جلوگیری از مشکلات رشد فک، کاهش فضای فک و بروز اشکال در رشد سایر دندان ها ضرورت دارد. در مواردی که دندان کشیده شده شیری باشد، از فضا نگهدار برای حفظ جای خالی و فضای مورد نیاز برای رشد دندان دائمی استفاده می شود.

پیشگیری:

• در صورتی که مسئله ارثی باشد، عارضه قابل پیشگیری نیست.
• انجام برخی تست های ژنتیکی و آزمایشات بارداری می تواند به درک ریسک عارضه در جنین کمک کند.
• در صورتی که این مشکل ارثی باشد، انجام مشاوره ژنتیک می تواند به بررسی خطرات و برنامه ریزی برای بارداری کمک کند.
• در حال حاضر تحقیقات زیادی بر روی پیشگیری و درمان این عارضه در حال انجام است.

در صورتی که متوجه عدم هم ترازی دندان های کودک خود شده اید، یا دندان شیری وی به موقع نیوفتاده است، برای بررسی احتمال وجود مشکل و پیشگیری از مشکلات آینده به دندانپزشک مراجعه کنید.

منبع:

dovemed